Ektopik gebelik, döllenmiş yumurtanın rahim dışındaki bir bölgede, çoğunlukla tüplerde yerleşmesi sonucu ortaya çıkan, acil müdahale gerektirebilen önemli bir sağlık sorunudur. Tedavi seçenekleri, hastanın klinik durumu, laboratuvar değerleri ve ultrasonografi bulgularına göre şekillenir. Erken tanı, hastalığın seyrini ve tedavi başarısını belirleyen en önemli faktördür.
Tıbbi İzlem Yaklaşımı
Dış gebelik tanısı konduktan sonra bazı hastalarda tıbbi izlem, yani düzenli takip seçilebilir. Özellikle β-hCG seviyesi 1000 IU/L’nin altında ve düşme eğilimindeyse, hastanın genel durumu iyiyse ve karın içinde kanama bulgusu yoksa gebelik dokusu kendiliğinden gerileyebilir. Bu süreçte β-hCG ölçümleri ve ultrason ile günlük ya da gün aşırı kontrol yapılır. Hastalara karın içi kanama belirtileri (ani karın ağrısı, bayılma, şiddetli halsizlik) detaylı şekilde anlatılır ve böyle bir durumda derhal başvurmaları gerektiği vurgulanır.
Tıbbi Tedavi Yöntemi
Metotreksat tedavisi, ektopik gebelikte sık kullanılan medikal tedavi yöntemidir. Tıbbi tedavi, cerrahinin risklerini azaltır ve genellikle maliyeti daha düşüktür. Tedavi öncesi ultrason ile gebelik kitlesinin çapının 3-4 cm’den küçük olduğu, embriyoda kalp atımı bulunmadığı ve karın boşluğunda serbest sıvı olmadığı doğrulanmalıdır. Ayrıca β-hCG seviyesinin çok yüksek olmaması gerekir. Metotreksat kas içine uygulanır. Tedavi süresince kan sayımı, karaciğer ve böbrek fonksiyonları takip edilir. β-hCG düzeyinin beklenen hızda düşmemesi durumunda ikinci doz metotreksat veya cerrahi tedavi gerekebilir. Metotreksat sonrası hastaların %50-80’inde rahim içi gebelik başarıyla gelişirken, %10-20’sinde dış gebelik tekrarı riski bulunur.
Cerrahi Tedavi Yaklaşımı
Ektopik gebelikte iç kanama gelişmişse ya da hastanın genel durumu kötüleşmişse acil cerrahi müdahale zorunludur. Hastaya damar yolu açılarak sıvı desteği ve kan transfüzyonu uygulanır, ardından operasyona geçilir. Cerrahi tedavi genellikle laparoskopi (kapalı yöntem) veya açık cerrahi şeklinde yapılır. Son yıllarda laparoskopik cerrahi, daha az kan kaybı, kısa iyileşme süresi ve düşük karın içi yapışıklık oranı nedeniyle öncelikli tercih haline gelmiştir.
Laparoskopi sırasında genellikle linear salpingostomi yöntemiyle tüpe küçük bir kesi yapılır ve gebelik dokusu çıkarılır. Bu teknik, tüp fonksiyonlarının korunmasına olanak tanır. Hastaların %80-90’ında tüp fonksiyonları devam ederken, %55-75’inde sağlıklı rahim içi gebelik elde edilebilir. Ancak %10-15 oranında dış gebeliğin tekrar etme riski mevcuttur.
Çocuk doğurma planı olmayan kadınlarda, aynı tüpte tekrarlayan dış gebelikte, tüplerin ciddi hasar gördüğü durumlarda veya kontrol edilemeyen kanamalarda salpenjektomi (tüpün çıkarılması) uygulanır.
Ne Zaman Doktora Başvurmalısınız?
Ektopik gebelik, erken dönemde tanı konduğunda başarıyla tedavi edilebilen bir durumdur. Ancak karın ağrısı, ani şiddetli kasık ağrısı, vajinal kanama, baş dönmesi, bayılma veya nefes darlığı gibi belirtiler yaşarsanız, vakit kaybetmeden kliniğimize başvurmanız hayati önem taşır. Kliniğimizde, erken tanı ve tedavi kadar, tüp fonksiyonlarının korunması ve sonraki gebelik planlarının desteklenmesi için de bütüncül bir yaklaşım sunuyoruz.
