Çoğul Gebelik Nedir?
Çoğul gebelik, anne rahminde aynı anda birden fazla bebeğin geliştiği gebelik türüdür. İkiz, üçüz, dördüz gibi çoğul gebeliklerin görülme oranı özellikle tüp bebek uygulamaları (IVF) ve diğer yardımcı üreme tedavileri nedeniyle artmaktadır. Çoğu zaman çoğul gebelikler üremeye yardımcı yöntemler sonrası oluşur, ancak tamamen kendiliğinden gelişen spontan çoğul gebelikler de mümkündür.
Çoğul Gebelik Neden Artıyor?
Yardımcı üreme tekniklerinin yaygınlaşması, kadınların ileri yaşlarda gebelik planlaması ve daha fazla embriyo transferi gibi faktörler çoğul gebelik oranlarının hızla yükselmesine yol açmaktadır. Örneğin tüp bebek tedavisi sırasında rahme birden fazla embriyo transfer edilirse ikiz gebelik, hatta üçüz gebelik oluşma ihtimali artar.
Çoğul Gebelikte Karşılaşılabilecek Riskler
Çoğul gebeliklerin en önemli riski erken doğumdur. Ne kadar çok bebek varsa, gebeliğin o kadar erken sonlanma olasılığı yükselir. Erken doğan bebeklerde:
- Solunum problemleri (akciğer gelişim geriliği)
- Zeka geriliği
- Körlük
- Sağırlık gibi sorunlar görülebilir.
Çoğul gebeliklerde ayrıca anne adayında gebelik hipertansiyonu (yüksek tansiyon), preeklampsi, gebelik şekeri (gestasyonel diyabet) gelişme oranları da artar.
Erken doğum risklerini azaltmak için düzenli ultrasonografi ve rahim ağzı uzunluğu ölçümü yapılması çok önemlidir.
Çoğul Gebelikte Redüksiyon (Embriyo Sayısının Azaltılması)
Eğer gebelikte üçüz, dördüz veya daha fazla fetus tespit edilirse, multifetal gebelik redüksiyonu önerilebilir. Bu işlem, sağlıklı bebeklerin gelişimini desteklemek ve yaşama şansını artırmak için uygulanır.
Multifetal gebelik redüksiyonu, genellikle 11–14. haftalar arasında yapılır. İşlem öncesinde:
- Ense kalınlığı ölçümü
- Burun kemiği değerlendirmesi
- Duktus venosus kan akımı ölçümü yapılır.
- Gerekirse koryon villus biyopsisi ile genetik tarama uygulanır.
Uygulamada ultrason eşliğinde ince bir iğneyle bebeğin kalbine potasyum klorür verilir. Bu sayede fetus gelişimini durdurur ve kalan bebeklerin yaşam şansı artar. İşleme bağlı gebelik kaybı riski ortalama %5–6 civarındadır.
Genellikle gebelik ikiz gebeliğe indirilmeye çalışılır, çünkü prematürite oranı fetus sayısı arttıkça yükselir.
Örnek Vaka 1
36 yaşındaki hastamız, infertilite tedavisi sonrası dördüz gebelik ile başvurdu. 9. haftada dördüzlerden birinde akrani (kafa kemik gelişmemesi) saptandı. 11. haftada yapılan detaylı ultrason incelemesinde bir bebekte artmış ense kalınlığı tespit edildi. Kalan iki sağlıklı fetüs korunarak diğer ikisine multifetal redüksiyon uygulandı. Gebelik takibi düzenli yapıldı ve iki sağlıklı bebek dünyaya geldi.
Örnek Vaka 2
32 yaşındaki başka bir hastada, yine infertilite tedavisi sonrası yediz gebelik oluştu. 9. haftada iki fetüste kistik higroma (boyun bölgesinde sıvı dolu kist) saptandı. 11. haftada yapılan erken fetal değerlendirmede dört fetüste artmış ense kalınlığı izlendi. Sağlıklı tek fetus hariç diğerlerine redüksiyon uygulandı ve gebelik sağlıklı şekilde tamamlandı.
Çoğul Gebelik Takibi Nasıl Yapılır?
Çoğul gebelik takibi, normal gebeliklere göre çok daha sık ve özenli yapılmalıdır:
- Düzenli ultrasonografi kontrolleri
- Rahim ağzı uzunluğu ölçümleri
- Kan basıncı ve şeker ölçümleri
- Erken doğum belirtilerinin takibi
- Yeterli beslenme ve kilo kontrolü
Tüm gebelik boyunca perinatoloji uzmanı ve kadın doğum uzmanı koordineli şekilde anne adayını takip eder.
